تاریخچه مایکروسافت اکسل

« اکسل مقدماتی اصطلاحات اکسل »

---

امروزه هنگام صحبت از صفحه گسترده الکترونیکی به سرعت مایکروسافت اکسل به ذهن متبادر می‌شود. شاید برایتان عجیب باشد که چه اتفاقی برای Lotus 1-2-3 و سایر محصولاتی افتاد که به نظر می‌رسید رقیب مایکروسافت اکسل باشند. در ورژن کنونی، مایکروسافت اکسل (هم Windows و هم Mac)، پایگاه داده‌ی رابطه‌ای انقلابی به نام Power BI به همراه خود آورده است. اکنون مایکروسافت اکسل می‌تواند صدها میلیون رکورد داشته باشد. با استفاده از قدرت VBA (ویژوال بیسیک برای برنامه‌های کاربردی)، که می‌تواند داخل دستورات اکسل توسط کاربران حرفه‌ای این برنامه یکپارچه شود. اکنون این قدرت بی‌نظیر است! چه در Mac چه در رایانه‌ی شخصی، هر جا که صفحه گسترده وجود داشته باشد، مایکروسافت اکسل انحصار کامل را در اختیار دارد.

تاریخچه مایکروسافت اکسل به سال ۱۹۸۲ بازمی‌گردد، هنگامی که سلف آن، Multiplan، توسط مایکروسافت به بازار عرضه شد تا در مقابل برنامه گسترده دیگری، یعنی VisiCalc، رقابت کند. VisiCalc اولین برنامه‌ی الکترونیکی بود که برای رایانه‌های شخصی ایجاد شده‌بود. Multiplan در سیستم‌های CP/M بسیار شهرت داشت با این حال، Lotus 1-2-3 آی‌بی‌ام از Multiplan در MS Dos (سیستم عامل دیسک مایکروسافت) بیشتر فروخته شد.

در آن زمان بود که مایکروسافت تصمیم گرفت نرم‌افزار صفحه گسترده‌‌ی دیگری را به نام اکسل وارد بازار کند و آن را جایگزین Multiplan کند. اکسل اولین بار در سال ۱۹۸۵ برای مک و در سال ۱۹۸۷ برای رایانه‌ی شخصی منتشر شد. نسخه اول ۲٫۰ بود. Lotus 1-2-3، که هنوز هم از موفقیت در MS Dos لذت می‌برد، نتوانست ببیند که اکسل در ویندوز چه می‌کند. در سال ۱۹۸۸ اکسل دیگر از Lotus 1-2-3 بیشتر فروش می‌رفت. فقط زمان بود که تصمیم می‌گرفت که کدام یک در نهایت حکمرانی می‌کنند. بر خلاف سایر صفحات گسترده الکترونیکی، اکسل به کاربران امکان تغییر ویژگی‌های سلولی مانند ارتفاع و عرض و هم‌چنین تغییر قلم‌ها و کاراکترها را می‌دهد. اکسل هم‌چنین امکان ادغام نامه، نمودارهای گسترده و احتمالات نموداری را نیز فراهم آورده‌بود.

در سال ۱۹۹۳ اکسل به عنوان برنامه صفحه گسترده جهانی از Lotus 1-2-3 پیشی گرفته بود. در آن زمان اکسل ویژگی‌های بی‌شماری داشت که ادامه‌ی رقابت را برای سایرین غیر ممکن کرده بود. به خصوص ادغام VBA در اکسل این برنامه را به سطح بی‌سابقه‌ای از عملکرد رساند. اگرچه ویژوال بیسیک سوراخ‌هایی برای ویروس‌ها و انتشار آن از طریق اکسل ایجاد کرد، و این مایکروسافت را برای رفع آن به دردسر انداخت تا این‌که اکسل ۲۰۰۷ برای بهبود امنیت، فرمت‌های پرونده را مجدداً بازسازی کرد. مایکروسافت هم‌چنین تخم‌مرغ عید پاک (Easter Egg) را که نسخه‌های ۵ تا ۹ را همراهی می‌کرد، محدود کرد.

در اکسل ۹۷ دستیار آفیس (Office Assistant “Clippy”) یکی از ویژگی‌های برجسته بود، گرچه بسیاری از کاربران را آزار می‌داد (از این رو به طور پیش‌فرض در اکسل ۲۰۰۲ خاموش و در اکسل ۲۰۰۷ کاملاً حذف شد). ویژگی کلیپ‌بورد اکسل ۲۰۰۰ به کاربران امکان تعامل و استفاده هم‌زمان از چندین شیء را می‌داد. اکسل ۲۰۰۳ آخرین ورژن از اکسل است که از رابط کاربری قدیمی “WIMP” استفاده می‌کرد، که عبارت است از “Windows، Icons، Menus، Pointer” (پنجره، آیکن، منو، نشانگر). اگر از آن استفاده کرده‌اید، ممکن است منوهای کشویی و آیکن‌های بالای صفحه را به یاد داشته باشید. اکسل ۲۰۰۳ هم‌چنین اولین نسخه از اکسل بود که ویژگی جداول (Table) را دربرداشت ، اگرچه بعداً بسیار بهبود یافت.

برجسته‌ترین ویژگی اکسل ۲۰۰۷ روبین (Ribbon) بود که به بخشی دیگر از محصولات یعنی PowerPoint، Word و Access تبدیل شد. ویژگی دیگر تغییر فرمت فایل از فرمت آشنای .xls به فرمت‌های جدید .xlsx و .xlsm بود. این تغییر بدان معنا بود که فایل‌های اکسل می‌توانستند ۲^۲۰ (۱،۰۴۸،۵۷۶) سطر و ۲^۶ (۶۵،۵۳۶) ستون را ذخیره کنند (که پیش‌تر محدود به ۲^۱۴ (۱۶،۳۸۴) سطر و ۲^۸ (۲۵۶) ستون بود) و البته امنیت را به شدت بهبود می‌بخشید. ویژگی‌های نمودار اکسل نیز در این نسخه بسیار بهبود یافته‌است. سایر ویژگی‌ها متغیرهای نامگذاری‌شده و فرمت‌های فایل Open Office XML بودند.

در آن زمان نظرسنجی‌ها نشان داد که اکثر کاربران رابط کاربری جدید را دوست ندارند، اما مایکروسافت به روبین ادامه داد و احتمالاً اکنون اکثر کاربران نمی‌خواهند به عقب برگردند!

اکسل ۲۰۱۰ از ویژگی‌های جدیدی برخوردار بود، از جمله یکی از مهم‌ترین ویژگی اکسل ۲۰۱۰، افزونه‌ی PowerPivot بود. با استفاده از این ویژگی، می‌توانید از Excel استفاده کرده و در مقایسه با یک میلیون ردیف در اکسل ۲۰۰۷، روی ۱۰۰ میلیون ردیف داده کار کنید. سایر ویژگی‌های مهم دیگر شامل دسترسی به وب از طریق برنامه‌ی Excel Web بود، که شبیه به کار با Google است. اکسل ۲۰۱۰ یک نسخه موبایل را نیز برای کار با ویندوز ۷ ارائه می‌دهد. برخلاف اکسل ۲۰۰۷، شما هم‌چنین می‌توانید ریبون را شخصی‌سازی کنید و جداول و دستورات خود را به آن اضافه کنید. هم‌چنین در Excel ۲۰۱۰ نوع جدیدی از نمودار به نام Sparkline اضافه شد که بسیار ریز است و می‌تواند درون یک سلول جای بگیرد. ویژگی جدید Slicer در پیوت‌تیبل به شما کمک می‌کند تا داده‌های را به راحتی فیلتر کرده و برش دهید. افزونه‌ی دیگر افزودنی Solver برای تجزیه و تحلیل قدرتمند What-If است.

اگرچه اکسل ۲۰۱۰ در حقیقت نسخه سیزدهم اکسل بود، اما مایکروسافت نسخه‌ی ۱۳ را کنار گذاشت و آن را رسماً با عنوان نسخه‌ی ۱۴ اعلام کرد، فقط به این دلیل که ۱۳ عدد ناموفق محسوب می‌شود!

اکسل ۲۰۱۳ شامل ویژگی‌های جدیدی مانند صفحه شروع جدید، ابزار Flash Fill، نمودارهای پیشنهادی، Timelineدر پیوت‌تیبل، ۵۰ تابع جدید و سه ابزار جدید نمودار است؛ طراحی، نمایه و قالب (design, layout, and format). اکسل ۲۰۱۶ یک دکمه‌ی ink replay و shared with me جدید اضافه کرد، که در آن تمام پرونده‌هایی را که با شما به اشتراک گذاشته شده‌است، به شما نشان می‌دهد.

مایکروسافت در مارس ۲۰۱۶ سرویس دیگری به نام Power BI Embedded را در پلاتفرم ابری Azure خود منتشر کرد. پیش‌نمایش اولیه‌ی Power BI در سپتامبر ۲۰۱۴ به عنوان “Power BI for Office 365” توسط مایکروسافت رونمایی شد. Power BI مجموعه‌ای از ابزارهای تجزیه و تحلیل تجاری برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و به‌اشتراک‌گذاری آگاهی است.

منصفانه است که بگوییم تعداد ویژگی‌های جدید موجود در اکسل ۲۰۱۹ در مقایسه با برخی نسخه‌های قبلی کم است. با این حال، همچنین عادلانه است که بگوییم بسیاری از این ویژگی‌های جدید نسبت به برخی از ویژگی‌هایی که در نسخه‌های قبلی عرضه شده‌اند، قابل توجه‌تر هستند. ابزارهایی از قبیل انواع داده‌های متصل به اینترنت، ایده‌هایی برای تجزیه و تحلیل خودکار داده‌ها و طرح‌های پیش‌فرض PivotTable به طور قطع در بسیاری از کاربران اکسل ۲۰۱۹ مورد استقبال قرار خواهند گرفت؛ بنابراین، اگر از قبل به این نسخه از اکسل دسترسی پیدا کرده‌اید، شروع به کاوش در مورد این‌ خواهید کرد که چگونه این ابزارها می‌تواند به شما در کارآمدتر و دقیق‌تر کردن کارهایتان یاری‌رسان باشد. به همین ترتیب، اگر هنوز به اکسل ۲۰۱۹ دسترسی ندارید، این ویژگی‌های جدید را در خاطر داشته باشید تا وقتی در آینده دسترسی پیدا کنید، آماده شوید تا از آن‌چه که اکسل ارائه کرده‌است بهره ببرید.

با ویژگی‌هایی بیشتر از آن‌چه که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید یا تصور کنید، مایکروسافت اکسل در عرصه‌ی برنامه‌های الکترونیکی بدون داشتن هیچ هم‌ترازی حکمرانی می‌کند.

تاریخچه مایکروسافت اکسل بر حسب تاریخ انتشار

برای مایکروسافت ویندوز

برای اپل مکینتاش

برای OS/2

OS/2 یک سیستم عامل بود که توسط مایکروسافت و IBM در سال 1985 توسعه یافت. در سال 1992 توسط IBM به صورت انحصاری درآمد، اما در این میان سه نسخه از اکسل برای سیستم عامل OS/2 منتشر شد.

---

« اکسل مقدماتی اصطلاحات اکسل »